Dokładne poznanie struktur wszystkich stawów i pozostałych elementów układu mięśniowo-szkieletowego, a w szczególności ich biomechaniki, stało się możliwe dzięki upowszechnieniu się w ostatnich dekadach badań ultrasonograficznych (USG), tomografii komputerowej (TK) i rezonansu magnetycznego (MRI).

Tomografia i rezonans służą do obrazowania w spoczynku, przy czym ta pierwsza jest wykorzystywana do oceny głównie tkanki kostnej, a druga do oceny tkanek miękkich. W odróżnieniu od tomografii i rezonansu, w przypadku badania USG ortopedyczne można np. stwierdzić, jak zachowują się poszczególne elementy w spoczynku i podczas obciążenia stawu.

To niewątpliwa zaleta tej metody obrazowania, co ma szczególne znaczenie zarówno na etapie diagnozowania schorzeń czy urazów, jak i przy ocenie efektów leczenia. USG stawów służy także jako pomoc w trakcie zabiegów mających na celu precyzyjne podawanie, w konkretne miejsce do struktur stawowych, czynników wzrostu, komórek macierzystych, czy preparatów kwasu hialuronowego.

Na czym polega USG narządu ruchu?

USG ortopedyczne jest badaniem umożliwiającym ocenę tkanek miękkich stawu i struktur okołostawowych. Szczególnie przydatne jest w ocenie stawu kolanowego, ramiennego (barku), skokowego, łokciowego, biodrowego, czy nadgarstka.

W przypadku

USG stawu kolanowego

USG stawu kolanowego ocenia się: ilość płynu w stawie, ewentualne przerosty, czy fałdy błony maziowej, ścięgno mięśnia czworogłowego, więzadło rzepki, troczki rzepki, położenie rzepki, końcowy odcinek pasma biodrowo-piszczelowego, okolicę gęsiej stopy, kaletki okolicy  stawu kolanowego, więzadła poboczne i krzyżowe, łąkotki, chrząstkę stawową, struktury dołu podkolanowego, ścięgno mięśnia podkolanowego, w razie potrzeby inne ścięgna mięśni w okolicy stawu kolanowego (ścięgna: mięśnia dwugłowego uda, ścięgno mięśnia półbłoniastego, ścięgna mięśni gęsiej stopy), przyczepu głów mięśnia brzuchatego łydki, mięsień podkolanowy, czy mięsień podeszwowy), ewentualnie nerwy piszczelowy i strzałkowy.

USG stawu ramiennego

W USG stawu ramiennego oceniamy: pierścień rotatorów, kaletki okolicy stawu (głównie podbarkową), ścięgno głowy długiej mięśnia dwugłowego, obrąbek stawowy (zwykle dostępny w części tylnej, pozostałe części obrąbka można uwidocznić przy zastosowaniu niestandardowych metod), okolicę wcięcia górnego łopatki (okolica nerwu nadłopatkowego), mięśnie okolicy stawu ramiennego, staw barkowo-obojczykowy, w przypadku barku istotną częścią badania jest badanie dynamiczne - szczególnie przydatne w przypadku ciasnoty podbarkowej, czy zarostowym zapaleniu torebki stawowej (" bark zamrożony ").

USG stawu skokowego

W USG stawu skokowego: ilość płynu przerosty błony maziowej, chrząstkę bloczka kości skokowej (w pewnym zakresie) zbliznowacenia po ewentualnych urazach, więzadła: skokowo-strzałowe przednie i tylne, piętowo-strzałowe, trójgraniaste, przednią część więzozrostu - więzadło piszczelowo-strzałkowe przednie, ścięgno Achillesa i jego okolicę, w badaniu czynnościowym można ocenić stabilność stawu.

Staw łokciowy - ocena ilość płynu, przerostów błony maziowej, torby stawowej, więzadeł pobocznych i więzadła obrączkowatego, przyczepów mięśni prostowników do nadkłykcia bocznego kości ramiennej, czy zginaczy do nadkłykcia przyśrodkowego, ścięgien mięśnia dwugłowego (dystalnego), mięśnia ramiennego, czy trójgłowego ramienia, ocena nerwów łokciowego, pośrodkowego, promieniowego z jego odgałęzieniami (gałązką powierzchowną i głęboką przechodzącą w nerw międzykostny tylny), badanie dynamiczne jest tu szczególnie przydatne do oceny przykurczów, ale również do oceny stabilności.

USG stawu biodrowego

W USG stawu biodrowego ocena struktur wewnątrzstawowych w szczególności chrząstki stawowej jest obraniczona, poza ilością płynu, można ocenić ewentualne przerosty błony maziowej, torbę stawową, obrąbek stawowy (w pewnym zakresie), w przypadku stawu biodrowego istotna jest możliwość oceny tkanek miękkich okoołostawowych - przyczepów ścięgien mięśni pośladkowych, kaletek okolicy krętarza większego pasma biodrowo-piszczelowego w okolicy krętarza, przyczepów mięśni- prostego uda, krawieckiego, czy okolicy guza kulszowego i przyczepów mięśni kulszowo-goleniowych.

USG stawu nadgarstka

W USG stawu nadgarstka: ocena ilości płynu, przerostów błony maziowej, więzadła nadgarstka i kompleks chrząstki trójkątnej, ścięgna prostowników i zginaczy i ich pochewki, nerw pośrodkowy w kanale nadgarstka i nerw łokciowy w kanale Guyona, ewentualnie końcową gałązkę czuciową nerwu promieniowego, ocenić można również zarys zewnętrznej powierzchni kości nadgarstka (sporadycznie może być przydatne w ocenie złamań kości nadgarstka - głównie kości łódeczkowatej, ale w takim przypadku nie jest to badanie referencyjne).

USG mięśni i ścięgien

W ortopedii USG znajduje zastosowanie również do oceny mięśni (np. trójgłowego łydki, dwugłowego uda), ścięgien (np. Achilles, ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia), czy nerwów. Często wykonywane w ocenie drobnych struktur w obrębie ręki stopy (śródstopia)